خبر حرفه ای/ در حالی‌که در سال‌های پایانی دهه ۱۳۷۰، هر کارگر با پس‌انداز حدود چهار ماه از حداقل دستمزد ماهیانه مصوب می‌توانست یک مترمربع مسکن در شهر تهران خریداری کند، این نسبت در پایان سال گذشته به بالای ۱۵ ماه رسید که نشانه‌ای از افزایش چهار برابری مدت زمان لازم برای خرید خانه از سوی کارگران دارد.
به گزارش خبر حرفه ای از برنا؛ خرید مسکن ملکی در کشور به رویایی دست‌نیافتنی برای حقوق‌بگیران به خصوص کارگران مشمول قانون کار بدل شده است. داده‌های آماری درباره قیمت مسکن در کل کشور، البته به دلایل مختلفی، چون عدم انتشار منظم این آمار در کشور چندان قابل اتکا نیست، اما این آمار درباره شهر تهران، حداقل از دهه ۱۳۷۰ موجود و از سال ۱۳۷۷ به طور منظم منتشر شده است.
طبق آمار بانک مرکزی، یکی از بدترین سال‌ها درباره نسبت حداقل مزد به قیمت هر مترمربع مسکن در شهر تهران مربوط به سال ۱۳۷۱ است که طبق آن، پس‌انداز هر ماه حداقل دستمزد کارگران برابر با قیمت ۰.۱ مترمربع مسکن در تهران بوده و به عبارتی ۹ ماه پس‌انداز حداقل دستمزد آن سال، کفاف خرید تنها یک مترمربع مسکن در پایتخت را می‌داد.
این نسبت به تدریج بهبود اندکی یافت به‌گونه‌ای که در سال ۱۳۷۷ حداقل دستمزد مصوب برابر با قیمت حدود ۰.۲ مترمربع مسکن در تهران بود و با پس‌انداز کامل یک سال حقوق حداقلی کارگران، می‌شد که ۲.۳۳ مترمربع مسکن در شهر تهران خریداری کرد. در این دوران که مصادف با دولت اصلاحات بود، البته فراز و فرود‌هایی در این قدرت برابری خرید به چشم می‌خورد به نحوی که در سال ۱۳۸۲ به کمترین میزان خود رسید (۰.۱۴۴)، اما در پایان کار این دولت یعنی سال ۱۳۸۴، مجددا این نسبت ترمیم یافت و به مرز همان سال ۱۳۷۷ رسید به‌گونه‌ای که در پایان سال ۱۳۸۴، پس‌انداز یک سال حداقل دستمزد کارگر برای خرید ۲.۲۷ مترمربع مسکن در پایتخت بسنده می‌کرد.
در این سال‌ها، قیمت هر مترمربع واحد مسکونی در تهران از ۱۵۵ هزار و ۷۵۰ تومان به ۶۴۸ هزار و ۲۵۰ تومان رسیده بود که رشد ۳.۱۶ درصدی را نشان می‌داد. در مقابل، حداقل دستمزد کارگران هم از ۳۰ هزار و ۱۵۳ تومان به ۱۲۲ هزار و ۵۹۲ تومان رسیده بود که نشان از رشد ۳.۰۷ برابری داشت.
سقوط آرام قدرت خرید دستمزد در برابر قیمت مسکن
افزایش درآمد‌های نفتی ایران در دولت احمدی‌نژاد باعث شد که درهای کشور به روی واردات آن هم با هدف مهار تورم باز شود. در عین حال همین موضوع باعث شد تا برای چند سالی، قیمت مسکن رشد قابل توجهی داشته باشد به‌گونه‌ای که قیمت هر مترمربع واحد مسکونی در شهر تهران در پایان سال ۱۳۸۷ (یک میلیون و ۸۶۲ هزار و ۱۹۵ تومان) نسبت به همین قیمت در سال ۱۳۸۴ (۶۴۸ هزار و ۲۵۰ تومان) ۱.۸۷ برابر افزایش یابد در حالی‌که دستمزد کارگران در همین بازه زمانی ۷۹ درصد افزایش یابد. همین موضوع باعث شد که در سال ۱۳۸۷ کل پس‌انداز حداقل مزد کارگران برای خرید فقط ۱.۴۲ مترمربع مسکن در تهران کفایت کند که سقوط سنگینی را نشان می‌داد.
البته این جهش قیمتی در بازار مسکن، باعث شد تا این بازار دو سالی شاهد رکود و حتی کاهش قیمت باشد و کمی قدرت خرید کارگران در برابر مسکن تقویت شود، اما افزایش دوباره قیمت در بازار مسکن به خصوص در سال‌های ۱۳۹۱ و ۱۳۹۲ با افزایش ۸۲ درصدی در این مدت باعث شد که در پایان سال ۱۳۹۲ کل پس‌انداز یک سال حداقل مزد کارگران می‌توانست هزینه خرید ۱.۵۹ مترمربع مسکن در تهران را تامین کند.
نوسان قدرت خرید مسکن در دهه ۹۰ و شوک ترامپ
محاسبات و آمار و ارقام نشان می‌دهد که اوضاع از سال ۱۳۹۳ به تدریج بهتر شد و کاهش تورم در کشور سبب شد که در سال ۱۳۹۵ با حدود ۵ ماه و نیم پس‌انداز حداقل دستمزد می‌شد یک مترمربع مسکن در شهر تهران خرید، اما با روی کار آمدن ترامپ، ورق برگشت. خروج آمریکا از برجام و اعمال فشار حداکثری که به سقوط بی‌سابقه ارزش پول ملی منجر شد باعث شد تا بزرگترین سقوط نسبت حداقل دستمزد به قیمت مسکن در سال ۱۳۹۷ رقم بخورد و این روند از آن سال به بعد، نه تنها بهبود نیافت بلکه بدتر و بدتر شد؛ چنانچه در سال‌های بعد از خروج آمریکا از برجام، تعداد ماه‌های لازم برای پس‌انداز حداقل حقوق کارگری برای خرید یک مترمربع مسکن در شهر تهران از ۶ ماه در سال ۱۳۹۶ به ۹ ماه در سال ۱۳۹۷ رسید و این روند ادامه داشت تا جایی‌که در سال ۱۴۰۲ به بالای ۱۵ ماه رسید یعنی در این سال با پس‌انداز کامل یک سال حداقل دستمزد هم نمی‌شد یک مترمربع مسکن در پایتخت خرید.
