غفلت نظام بانکی از انجام یک وظیفه

خبرحرفه ای/در حالی که طبق آمارهای سازمان امور مالیاتی سهم قابل توجهی از خانه های خالی در کلانشهرهایی مثل تهران متعلق به بانکها است اما گزارش و آمارهای مسئولان این سازمان نشان می دهد این پایه مالیاتی آنچنان که شایسته است کار نمی کند و البته بخشی از این مساله به انجام وظیفه ای بازمی گردد که بر دوش نظام بانکی است و از انجام آن شانه خالی می کند.

به گزارش خبرحرفه ای اجرا نشدن کامل مالیات بر خانه های خالی در حالی روی می دهد که اجرای درست آن می تواند نقش ملموسی در کنترل بازار اجاره و مسکن داشته باشد چرا که طبق برخی از برآوردها اگر مالکان بیش از یک میلیون واحد مسکونی خالی در شهرها و کلانشهرها با فشار ابزار مالیاتی مجبور به عرضه فوری آنها به بازار مسکن و اجاره شوند، براساس قاعده عرضه و تقاضا ، شاهد کاهش قیمت و جلوگیری از قیمت سازی کاذب یا سوء استفاده دلالان و ملک بازان خواهیم بود.

پیامد بنگاه داری بانکها

به نظر می رسد حضور گسترده بانک ها در بازار مسکن و درنتیجه آمار بالای خانه های خالی آنها از پیامدهای بنگاه داری آنهاست که آثار عمیقی بر قیمت ها، عرضه و نظام مالیاتی داشته است. بانک ها یا از طریق شرکت های زیرمجموعه خود و یا به‌طور مستقیم، در خرید زمین، ساخت و ساز و نگهداری املاک نقش آفرینی می کنند؛ اقدامی که به گفته کارشناسان موجب انباشت ملک، احتکار واحدهای مسکونی و کاهش عرضه واقعی در بازار شده است.

از آنجا که بانک ها به منابع مالی گسترده ای دسترسی دارند و در رقابت با فعالان خصوصی قرار می گیرند قدرت خرید و نگهداری ملک در مقیاس بالا را دارند، بدون آنکه الزام فوری به فروش داشته باشند.

در نتیجه بازار مسکن با کمبود عرضه مصنوعی مواجه شده و قیمت ها روندی صعودی و غیرواقعی پیدا کرده اند. این رفتار هم به اختلال در تعادل بازار منجر شده و هم باعث شده امکان اجرای مؤثر سیاست هایی مانند مالیات بر خانه های خالی یا مالیات بر عایدی مسکن کاهش یابد.

در واقع بانک ها نه‌تنها با رفتار احتکارگونه موجب تورم قیمتی شده اند، بلکه با پیچیده‌ کردن مسیر شناسایی درآمدها، سهم واقعی خود در پرداخت مالیات را نیز کاهش داده اند؛ موضوعی که آسیب‌ مستقیمی به نظام مالیاتی کشور وارد کرده است.

برخی آمارها از یک مقام مسئول

چندی پیش مدیرکل دفتر حسابرسی سازمان امور مالیاتی دراین خصوص آمارهایی را اعلام کرد و گفته بود: پنج بانک بیشترین خانه خالی را دارند که وضعیت آنها از طریق سازمان امور مالیاتی پیگیری می‌شود.

به گزارش ایرنا، شاهین مستوفی در گفت‌وگویی اظهار داشت: بانک مسکن با هشت هزار خانه خالی، بانک سپه با ۲ هزار و ۶۰۰ خانه خالی، بانک ملت با ۵۸۳ خانه خالی، بانک صادرات با ۲۷۸ خانه خالی و بانک پاسارگاد ۱۸۱ بیشترین خانه‌های خالی را دارند.

این آمارها در حالی وجود دارد که آماری از عملکرد نظام بانکی درقبال پرداخت مالیات بر خانه های خالی موجود نیست یا بسیار ناچیز است.

خاطره رییس کل سازمان امور مالیاتی از مقاومت در پرداخت

گزارشگر خبرحرفه ای این موضوع را از رییس کل سازمان امور مالیاتی در نشستی با اصحاب رسانه جویا شد، محمد هادی سبحانیان، در پاسخ به پرسش خبرحرفه ای که چرا حداقل مالیات بر خانه های خالی را برای بانک‌ها که طبق برخی از برآوردها بیشترین خانه‌های خالی را دارند، اجرایی نمی‌کنید،گفت: ما از بانک‌ها نیز مطالبه کرده‌ایم که این مطالبه با رویکرد اشخاصی است که تعداد خانه‌های خالی بیشتری دارند اما جالب است که در این زمینه خاطره‌ای بگویم ما در گذشته در جلسه‌ای با حضور وزیر وقت مسکن به ایشان گفتم طبق اطلاعاتی که خود شما برای ما ارسال کرده‌اید بانک مسکن جزو بانک‌هایی است که بزرگترین تعداد خانه‌های خالی را دارد،رئیس بانک مسکن در همان جلسه بود و اعتراض کرد و گفت چه کسی همچین حرفی را گفته است.یعنی این طور نیست که خانه های خالی باشند و طرف هم قبول داشته باشد.

وی در پاسخ به پرسش دیگر گزارشگر ما مبنی بر این که با مقداری پیاده روی در برخی از خیابانهای شمال تهران می توان خانه های خالی بانکها را مشاهده کرد، ادامه داد: گاهی اوقات برخی از بانک‌ها در قبال این پرسش می‌گویند که همکارانی از آنها در طبقات بالایی این گونه ساختمان‌ها مستقر هستند.

رییس کل سازمان امور مالیاتی کشور افزود: هر آنچه که به ما در این زمینه اطلاعات برسد ما مطالبه میکنیم ولی به این نوع مالیات نگاه درآمدی نداریم و نگاه تنظیمی داریم اما این یک پکیج (بسته) است نمی‌توانیم بگوییم یک بسته ای را تعریف کرده ایم و اطلاعات آن درست نیست و بخشهای دیگر آن را هم عمل نمی‌کنیم و چون بخش مالیاتی آن محقق نشده پس قانون هم اجرایی نشده است.

وی همچنین گفت: اینکه اطلاعات خانه‌های خالی باید به ما برسد یک بحث است اما اگر سوال این باشد که آیا این نوع مالیات اثر بازدارندگی دارد پاسخ این است که  هدف از  ثبت نام مردم در سامانه املاک و اسکان فقط مالیات نبوده است بلکه قرار بوده است برای خدمات رسانی در زمینه‌های مختلفی همچون بانکی بیمه‌ای، آموزش و پرورش و غیره؛ مردم به سامانه املاک و اسکان مراجعه کنند؛اما هیچ کدام از این اتفاقات نیفتاده است.

از سخنان و نوع پاسخ رییس کل سازمان امور مالیاتی می توان نتیجه گرفت که نظام بانکی هنوز به وظیفه خود در اجرای مالیات بر خانه های خالی آن گونه که شایسته است عمل نمی کند و درنتیجه ثمرات خوب اجرای این پایه مالیاتی در بازار مسکن و اجاره بها نیز همچنان ابتر است.

تهیه گزارش از حسین بردبار یزدی